Begrip van niet-gealkaliseerd cacao voor een betere keuze in de keuken
Wat is het verschil tussen gewoon en ongealkaliseerd cacao?
Wanneer het over cacao gaat, denken de meeste mensen aan een warme drank uit hun kindertijd, een reep chocolade of koekjes. Maar er zijn verschillende soorten cacao – en ongealkaliseerd cacao kan niet alleen smaakvoller zijn, maar ook een voedzamere optie. In een tijd waarin steeds meer mensen op zoek zijn naar natuurlijke en gezondere varianten van gewone ingrediënten, is het de moeite waard om dit cacao eens nader te bekijken.
Wat betekent ongealkaliseerd cacao eigenlijk?
Ongealkaliseerd cacao, soms aangeduid als natuurlijke cacao of "natural" cacao, is een soort cacaopoeder dat niet het alkaliseringsproces heeft ondergaan. Hierin ligt het verschil. Het meeste cacao dat we in winkels kennen, is zogenaamd gealkaliseerd cacao – cacao behandeld met alkalische stoffen, meestal kaliumcarbonaat. Dit proces vermindert de natuurlijke zuurgraad van cacao en geeft het een donkerdere kleur en zachtere smaak. Op het eerste gezicht lijkt dit een verbetering. Maar is dat echt zo?
Ongealkaliseerd cacao daarentegen blijft in zijn natuurlijke vorm. Het behoudt zijn lichte bruine kleur, een uitgesproken, soms licht fruitige smaak, en het belangrijkste – een hoger gehalte aan antioxidanten en andere gezonde stoffen. Het is juist vanwege deze eigenschappen dat het zijn weg terugvindt in de keukens van mensen die een gezonde levensstijl nastreven.
Waarom is het type cacao van belang?
Een van de belangrijkste redenen om geïnteresseerd te zijn in ongealkaliseerd cacao is de voedingswaarde ervan. Tijdens de alkalisatie worden namelijk enkele bioactieve verbindingen, met name flavonoïden, afgebroken. Deze natuurlijke antioxidanten spelen een belangrijke rol bij de bescherming van het lichaam tegen vrije radicalen, ondersteunen de gezondheid van hart en bloedvaten en hebben een ontstekingsremmende werking.
Probeer onze natuurlijke producten
Volgens een studie gepubliceerd in het vakblad Journal of Agricultural and Food Chemistry kan er bij alkalisatie tot 90% van de flavonoïden verloren gaan. Dat is een aanzienlijk verschil, vooral als je cacao wilt gebruiken als functioneel voedsel, niet alleen als ingrediënt voor bakken.
Bovendien wordt ongealkaliseerd cacao vaak ecologisch geteeld en op een zachtere manier verwerkt. Veel merken bieden het aan in biologische kwaliteit, zonder toevoegingen, wat aantrekkelijk is voor mensen die industrieel bewerkte voedingsmiddelen willen vermijden.
Hoe smaakt ongealkaliseerd cacao?
Terwijl gealkaliseerd cacao een milde, soms zelfs flauwe smaak heeft, heeft ongealkaliseerd cacaopoeder een uitgesproken, licht bittere en fruitige smaak. Het is juist deze "levendigheid" die zowel professionele banketbakkers als thuiskoks aanspreekt, die desserts met een volle smaak willen creëren.
Uiteraard is deze smaak niet in elk recept te verwachten. Als je desserts maakt waar je een donkerdere kleur en mildere smaak nodig hebt, grijp je misschien naar gealkaliseerd cacao. Maar als je op zoek bent naar een authentieke smaakervaring en tegelijkertijd gezondheidsvoordelen wilt benutten, dan is ongealkaliseerd cacao de juiste keuze.
Waar kom je ongealkaliseerd cacao tegen in het dagelijks leven?
Laten we een eenvoudig voorbeeld geven: een moeder bakt een tulband en gebruikt in plaats van de gebruikelijke donkere cacao ongealkaliseerd cacao. Het resultaat is een dessert met een vollere smaak en lichte fruittonen, dat bovendien geen chemische toevoegingen bevat. Kinderen zullen misschien bij de eerste keer het verschil proeven, maar zodra ze eraan gewend zijn, zal het nieuwe smaakprofiel zelfs aangenamer zijn. En de moeder heeft bovendien een goed gevoel dat ze iets voedzamers in het beslag heeft gedaan.
Op dezelfde manier vindt ongealkaliseerd cacao zijn plek in ochtendpap, smoothies, zelfgemaakte proteïnedrankjes of zelfs in sauzen voor liefhebbers van mole – een traditioneel Mexicaans gerecht waarin cacao een hoofdrol speelt. De natuurlijke zuurgraad kan bovendien prachtig de zoetheid in desserts balanceren zonder dat er veel suiker aan te pas komt.
Ongealkaliseerd cacao en gezondheid
Veel mensen zoeken tegenwoordig naar natuurlijke manieren om de immuniteit te ondersteunen, de bloedsomloop te verbeteren of met vermoeidheid te strijden. In traditionele culturen werden cacaobonen beschouwd als "voedsel van de goden" en werden ze niet alleen voor de smaak, maar ook voor hun stimulerende en genezende eigenschappen gebruikt.
Ongealkaliseerd cacao bevat een hoge hoeveelheid polyfenolen, vooral flavan-3-olen, die bewezen positieve effecten hebben op het cardiovasculaire systeem. Ze helpen de doorbloeding te verbeteren, de bloeddruk te verlagen en ondersteunen een gezonde stofwisseling. Daarnaast bevat het theobromine – een stof vergelijkbaar met cafeïne die stimuleert, maar zonder negatieve effecten op het zenuwstelsel. Hierdoor kan een kop cacao een aangename vervanging zijn voor de ochtendkoffie.
De grootste voordeel blijft echter de lage mate van bewerking. In een tijd waarin er steeds vaker wordt gesproken over het verminderen van de consumptie van industrieel bewerkte voedingsmiddelen, is pure natuurlijke cacao een uitstekende keuze.
Hoe kies je een kwalitatief ongealkaliseerd cacao?
Bij de aankoop van ongealkaliseerd cacao is het goed om vooral het etiket en de herkomst te controleren. De beste aanwijzing is vaak het label "raw" of "natural", of "zonder alkalisatie". Verder is het de moeite waard om te kijken of het een biologisch product is en hoe het cacao is verwerkt. Cacaopoeder zonder toegevoegde aroma's, suiker of emulgatoren zou de basis moeten vormen voor gezond bakken.
Populaire merken die kwalitatief ongealkaliseerd cacao aanbieden, werken vaak direct samen met boeren in landen als Peru, Ecuador of Ghana. Hierdoor kunnen eerlijke handelsvoorwaarden, duurzame teelt en tegelijkertijd ondersteuning van lokale gemeenschappen worden gegarandeerd.
"Als je het verschil begrijpt tussen natuurlijke en gealkaliseerde cacao, zul je het nooit meer op dezelfde manier bekijken," zegt Anna L., voedingsdeskundige en docent gezond koken. "Het is als het verschil tussen versgeperst sap en limonade uit poeder."
En hoe zit het met bakken?
Misschien vraag je je af: kan ongealkaliseerd cacao in alle recepten op dezelfde manier worden gebruikt als het gewone cacao? Het antwoord is – meestal wel, maar met een kleine aanpassing. Vanwege de hogere zuurgraad is het geschikt om het te combineren met baksoda, die reageert met de zure omgeving. Bij gealkaliseerd cacao wordt vaker bakpoeder gebruikt, dat al zuur bevat. Als je dus cacao in een recept vervangt, is het goed om ook het rijsmiddel aan te passen om de juiste consistentie en luchtigheid van het deeg te behouden.
Een interessant feit is dat in sommige recepten voor chocoladetaarten of brownies ongealkaliseerd cacao een rijkere smaak en donkerdere kleur geeft, hoewel dit misschien anders lijkt. Alles hangt af van de andere ingrediënten die met cacao reageren.
Ongealkaliseerd cacao krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht van mensen die kwalitatief, gezond en bewust willen eten. En hoewel het op het eerste gezicht minder bekend kan zijn dan zijn bewerkte tegenhanger, biedt het voordelen die het tot een waardevolle aanvulling op elke keuken maken. Misschien is het tijd om het een kans te geven – en de smaak van cacao te ontdekken zoals de oude Azteken die al kenden.
