Hoe infecties van de urinewegen en bacteriën in de urine te vermijden?

Wat betekent het, wat zijn de oorzaken en hoe om te gaan met bacteriën in urine?

Bacteriën in urine vormen een vrij veelvoorkomend gezondheidsprobleem dat kan wijzen op een urineweginfectie, maar ook op andere gezondheidscomplicaties. Hoewel bacteriën in urine ook zonder symptomen kunnen voorkomen, is het belangrijk om aandacht aan deze toestand te besteden, omdat onbehandelde gevallen kunnen leiden tot ernstige gevolgen zoals een nierinfectie. In dit artikel bekijken we wat bacteriën in urine betekenen, wat de oorzaken zijn, hoe je ze kunt herkennen en vooral hoe je ze kunt voorkomen of behandelen.

Wat zijn bacteriën in urine en wat betekenen ze?

Urine is in ideale toestand steriel, wat betekent dat het geen micro-organismen bevat. Wanneer echter bacteriën in een urinemonster worden aangetroffen, wordt dit een bacteriurie genoemd. Deze bevinding kan op verschillende zaken wijzen, van kleine voorbijgaande problemen tot ernstigere infecties. Het meest voorkomende scenario is dat de aanwezigheid van bacteriën in urine wijst op een urineweginfectie (UWI), die voornamelijk vrouwen treft, maar ook bij mannen en kinderen kan voorkomen.

Bacteriën kunnen op verschillende manieren in de urinewegen terechtkomen. De meest voorkomende weg is een opstijgende infectie, waarbij bacteriën van buitenaf de urinebuis binnendringen en geleidelijk naar de blaas of zelfs de nieren trekken. De infectie wordt meestal veroorzaakt door de bacterie Escherichia coli (E. coli), die normaal in de darmen aanwezig is, maar per ongeluk in de urinewegen terechtkomt. Bacteriën in urine kunnen ook het gevolg zijn van slechte hygiëne, een verzwakt immuunsysteem of langdurig ophouden van urine, wat hun vermenigvuldiging bevordert.

Wat zijn de meest voorkomende symptomen van bacteriën in urine?

De aanwezigheid van bacteriën in urine hoeft niet altijd symptomen te veroorzaken. Deze toestand wordt asymptomatische bacteriurie genoemd en kan alleen worden ontdekt door laboratoriumonderzoek. Als de bacteriën echter een infectie veroorzaken, kunnen de volgende typische symptomen optreden:

• Branden en pijn bij het plassen: Een van de meest voorkomende symptomen van een urineweginfectie, beschreven door patiënten als snijdende of brandende pijn bij het legen van de blaas.
• Frequent urineren: De aangedane persoon heeft het gevoel dat hij/zij vaak moet plassen, maar meestal slechts een kleine hoeveelheid urine uitscheidt.
• Pijn in de onderbuik of in het gebied van de rug: Druk of pijn in de onderbuik kan wijzen op een blaasinfectie, terwijl rugpijn een teken kan zijn van nierbetrokkenheid.
• Troebelheid of geur van urine: Urine kan zichtbaar troebel zijn of een sterke onaangename geur hebben, wat wijst op de aanwezigheid van bacteriën en ontsteking.

Als de infectie naar de nieren vordert, kunnen ook symptomen zoals koorts, rillingen, misselijkheid of braken optreden. In deze gevallen is het noodzakelijk onmiddellijk medische hulp in te schakelen.

Hoe de aanwezigheid van bacteriën in urine vaststellen?

De aanwezigheid van bacteriën in urine kan alleen door laboratoriumonderzoek worden bevestigd. Meestal adviseert de arts een urinekweek, waarbij het urinemonster in het laboratorium wordt geanalyseerd om te bepalen welke bacteriën aanwezig zijn en in welke hoeveelheid. Op basis van de kweekresultaten besluit de arts of het nodig is antibiotische behandeling toe te passen of dat het een voorbijgaande toestand betreft die geen ingreep vereist.

Preventie van bacteriën in urine

Preventie is een sleutelrol in de strijd tegen bacteriën in urine en het ontstaan van urineweginfecties. Het volgen van de volgende principes kan het risico op hun voorkomen aanzienlijk verminderen:

• Voldoende vochtinname: Het drinken van voldoende water helpt bacteriën uit de urinewegen te spoelen en vermindert het risico op hun vermenigvuldiging.
• Regelmatig plassen: Vermijd het ophouden van urine. Langdurig ophouden van urine creëert ideale omstandigheden voor de groei van bacteriën.
• Goede hygiëne: Vooral voor vrouwen is het belangrijk om op de juiste manier af te vegen (van voren naar achteren) en het gebruik van geparfumeerde producten in het genitale gebied te vermijden, die de urinewegen kunnen irriteren.
• Plassen na geslachtsgemeenschap: Deze stap kan helpen bacteriën te elimineren die tijdens de geslachtsgemeenschap in de urinebuis terecht kunnen komen.

Behandeling van bacteriën in urine

Als bacteriën in de urine aanwezig zijn en een infectie veroorzaken, zal de arts meestal antibiotica voorschrijven die gericht zijn op het verwijderen van pathogene bacteriën. Bij ongecompliceerde urineweginfecties kan de behandeling enkele dagen duren, terwijl bij ingewikkelder of terugkerende infecties een langere antibioticakuur nodig kan zijn. In sommige gevallen, vooral bij asymptomatische bacteriurie, is antibiotische behandeling mogelijk niet nodig en kan de toestand vanzelf verbeteren.

Natuurlijke ondersteuning van de urinewegen

Naast de klassieke behandeling zijn er ook natuurlijke manieren om de gezondheid van de urinewegen te ondersteunen en het risico op herhaalde infecties te verminderen. Enkele daarvan zijn:

• Veenbessen: Veenbessensap of -extract is populair vanwege de mogelijkheid om bacteriën te verhinderen zich aan de blaaswand te hechten. Hierdoor kunnen ze helpen het risico op infectie te verminderen.
• Kruidentheeën: Theeën van brandnetel, heermoes of guldenroede hebben diuretische effecten en ondersteunen een gezonde werking van de urinewegen.
• Probiotica: Het ondersteunen van de darmflora met probiotica kan bijdragen aan een betere immuunrespons en het risico op bacteriële infecties verminderen.

Bacteriën in urine zijn een veelvoorkomend fenomeen dat niet altijd een ernstige ziekte hoeft te betekenen, maar kan wijzen op de aanwezigheid van een urineweginfectie of andere gezondheidsproblemen. Het is belangrijk aandacht te besteden aan symptomen zoals pijn bij het plassen of frequente aandrang en indien nodig medische hulp te zoeken. Preventie, goede hygiëne en ondersteuning van de urinewegen zijn de sleutel om bacteriën in de urine succesvol te vermijden en de urinewegen gezond te houden.