De test voor het prikkelbare darmsyndroom is de sleutel tot het begrijpen van uw spijsverteringsprob
Wat kan een test voor het prikkelbaredarmsyndroom onthullen?
Buikpijn, een opgeblazen gevoel, een vol gevoel, diarree of juist obstipatie. Onaangename symptomen die elke dag van het leven kunnen beïnvloeden. Soms treden ze op na het eten, soms schijnbaar zonder reden. En als ze herhaaldelijk optreden, kan er sprake zijn van het prikkelbaredarmsyndroom – een aandoening die vaak lange tijd niet wordt herkend. Daarom zijn steeds meer mensen geïnteresseerd in beschikbare tests voor het prikkelbaredarmsyndroom, die hun gezondheidsproblemen kunnen verduidelijken.
Het prikkelbaredarmsyndroom, vaak aangeduid met de afkorting IBS van het Engelse "Irritable Bowel Syndrome", is een functionele aandoening van het spijsverteringskanaal. Dit betekent dat hoewel de darmen er volledig gezond uitzien en er geen organische schade wordt vastgesteld, patiënten nog steeds aanzienlijke klachten hebben. Volgens gegevens van de Wereld Gastro-enterologische Organisatie krijgt tot 11% van de wereldbevolking te maken met IBS tijdens hun leven. In Tsjechië spreken we over ongeveer één op de tien mensen.
Wanneer de darm protesteert, maar artsen niets vinden
Een van de belangrijkste problemen van deze aandoening is dat het erg moeilijk te diagnosticeren is. Er is namelijk geen enkele duidelijk positieve laboratoriumtest die de aanwezigheid van IBS onomstotelijk bevestigt. De diagnose wordt vaak gesteld door uitsluiting van andere ziektes, zoals coeliakie, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of infectieuze darmontstekingen.
Juist hier ontstaat ruimte voor verschillende tests die helpen de diagnose te verduidelijken. Hoewel er vaak niet over wordt gesproken, kunnen ze een belangrijk hulpmiddel zijn. Mensen met darmproblemen kunnen zich wenden tot hun huisarts of gastro-enteroloog, waar ze deskundig onderzoek krijgen – en in sommige gevallen ook laboratoriumtests.
Een van de meest voorkomende onderzoeken bij vermoeden van het prikkelbaredarmsyndroom is de test op calprotectine in de ontlasting. Dit eiwit is aanwezig in geval van ontstekingsaandoeningen in de darmen. Als het resultaat laag is, is het zeer waarschijnlijk dat het geen ontstekingsziekte is, maar juist een functioneel probleem zoals IBS.
Een andere mogelijkheid is de test op voedselintoleranties, met name lactose- of fructose-intolerantie. Deze suikers komen voor in zuivel- en fruitproducten en kunnen zeer vergelijkbare symptomen veroorzaken als IBS. Als de test intolerantie aantoont, kan dit worden opgelost door het dieet aan te passen.
Interessant is ook de ademtest voor bacteriële overgroei in de dunne darm (SIBO). Het prikkelbaredarmsyndroom kan soms juist samenhangen met de aanwezigheid van bacteriën in de dunne darm die normaal gesproken pas in de dikke darm thuishoren. Deze fermenteren koolhydraten en veroorzaken winderigheid, pijn en veranderingen in de ontlasting.
Tests thuis? Misschien ja, maar met voorzichtigheid
In de afgelopen jaren zijn er ook thuistests voor het prikkelbaredarmsyndroom op de markt verschenen, of beter gezegd voor gerelateerde factoren zoals voedselintoleranties, darmmicrobioom of ontstekingsmarkers in de ontlasting. Sommige van deze tests kunnen online worden besteld en de resultaten komen direct in de e-mail. Klinkt handig, toch?
Maar juist bij functionele aandoeningen is het belangrijk om de resultaten niet zonder context te interpreteren. IBS is een complexe diagnose die rekening houdt met een breed scala aan symptomen, levensstijl, psychologische toestand en dieet. Een thuistest kan helpen – bijvoorbeeld als eerste stap. Maar het moet altijd worden besproken met een deskundige.
Bijvoorbeeld mevrouw Marie uit Ostrava, een dertigjarige accountant, probeerde een thuistest voor lactose-intolerantie toen ze last had van buikpijn en een opgeblazen gevoel. De test was negatief, maar de klachten bleven. Pas een consult met een gastro-enteroloog en een daaropvolgende ontlastingstest op calprotectine hielpen een ontstekingsziekte uitsluiten. Uiteindelijk werd het prikkelbaredarmsyndroom bevestigd. Marie paste haar dieet aan, begon probiotica te gebruiken en voegde ontspanningstechnieken toe. Vandaag zegt ze dat haar kwaliteit van leven aanzienlijk is verbeterd.
Wat kan testen bij de dokter allemaal laten zien?
Naast de reeds genoemde tests kan de arts ook bloedonderzoeken aanbevelen, die helpen om bloedarmoede, coeliakie of een infectieuze oorzaak van de klachten uit te sluiten. Onderzoek van de ontlasting kan de aanwezigheid van bloed, parasieten of ontstekingsmarkers onthullen. En in sommige gevallen kan een coloscopie worden aanbevolen, vooral als er alarmerende symptomen optreden, zoals gewichtsverlies, rectale bloeding of als de klachten pas na veertig jaar beginnen.
Criteria voor de diagnose van IBS worden steeds meer geharmoniseerd. Meestal worden de zogenaamde Rome-criteria IV gebruikt, die IBS definiëren als buikpijn die minstens één dag per week gedurende de afgelopen drie maanden aanhoudt, in combinatie met ten minste twee van de volgende factoren: verandering in de frequentie van ontlasting, verandering in de consistentie van ontlasting of verlichting na ontlasting.
Volgens experts van de Tsjechische Gastro-enterologische Vereniging is het bij vermoeden van IBS cruciaal om "de organische oorzaak van de klachten uit te sluiten en zich vervolgens te richten op aanpassing van de levensstijl en individuele therapie". Het prikkelbaredarmsyndroom op zich is niet gevaarlijk, maar kan de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen, en verdient daarom aandacht en een zorgvuldige aanpak.
Hoe kan de weg naar verlichting eruitzien
Veel mensen met het prikkelbaredarmsyndroom raken verstrikt in een vicieuze cirkel. De angst voor pijn en misselijkheid dwingt hen om bepaalde voedingsmiddelen, sociale evenementen en vaak ook werk te vermijden. Er ontstaat stress, wat paradoxaal genoeg de symptomen kan verergeren. Daarom is het belangrijk om IBS niet alleen als een spijsverteringsstoornis te zien, maar als een holistisch probleem, dat ook de psyche, slaap, relaties en zelfvertrouwen beïnvloedt.
Probeer onze natuurlijke producten
Naast testen en medische zorg kan ook een verandering van levensstijl helpen. Sommige mensen hebben baat bij een low-FODMAP-dieet, dat fermenteerbare koolhydraten elimineert. Anderen profiteren van het gebruik van probiotica, kruiden zoals pepermunt, of werken aan de psyche – bijvoorbeeld door middel van psychotherapie of yoga.
Het is belangrijk te beseffen dat elk geval uniek is. Wat voor de een werkt, hoeft voor de ander niet te werken. De eerste stap is echter altijd het begrijpen van je eigen lichaam en het zoeken naar oorzaken – en hierbij kunnen tests voor het prikkelbaredarmsyndroom hun plaats hebben. Niet als het laatste woord, maar als een hulpmiddel dat onthult of verder zoeken nodig is, of dat het tijd is om de essentie aan te pakken: hoe te leven met IBS zodat men opnieuw balans kan vinden.
"Soms vraag ik me af of het niet alleen in mijn hoofd zit," zegt een jonge man met ervaring met IBS. "Maar dan herinner ik mezelf eraan dat hoewel er geen ontsteking zichtbaar is, de pijn echt is. En dat ik het recht heb om voor mijn gezondheid te zorgen, ook al sturen de artsen me niet meteen naar een operatie."
Het is belangrijk te weten dat symptomen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn of ontlastingsproblemen niet normaal zijn als ze langere tijd aanhouden. Tests kunnen helpen om te ontdekken wat er in het lichaam gebeurt – en de weg wijzen naar hoe je je weer goed kunt voelen.
